Câu tục ngữ trên là một quan niệm bắt nguồn từ tư tưởng phong kiến xa xưa, ta có thể gọi nôm na là “đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm”. Thời điểm ấy, “đàn ông xây nhà” ý muốn nói người đàn ông đóng vai trò là trụ cột trong gia đình, là người lo những chuyện đại sự như cơm áo gạo tiền, tạo dựng sự nghiệp vững chắc. Còn “đàn bà xây tổ ấm” cho thấy những người phụ nữ chỉ nên lo việc nội trợ; chăm sóc, giáo dục con cái; những việc lớn đã có người đàn ông gánh vác. Cũng từ tư tưởng phong kiến trên mà câu tục ngữ “con hư tại mẹ, cháu hư tại bà” ra đời.
“Con hư” ở đây là chỉ những đứa trẻ không ngoan ngoãn, lười biếng và luôn ỷ lại vào người khác, không tự cố gắng phấn đấu. Khi người đàn ông làm trụ cột thì người phụ nữ, hay cụ thể chính là người bà, người mẹ là người phụ trách giáo dục con cái. Theo như tư tưởng trên, ta có thể hiểu rằng “con hư” chính là do bà, do mẹ giáo dục không đúng cách hoặc dạy dỗ không cẩn thận dẫn đến việc “con hư”. Trách nhiệm chăm sóc và dạy dỗ những đứa trẻ trong gia đình bị đổ hết lên đầu người phụ nữ và bản thân họ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn cho mọi lỗi lầm của người con. Ta có thể lý giải bằng hai nguyên nhân chính tại sao lại ra đời câu tục ngữ này. Thứ nhất, phụ nữ trong tình yêu thường cảm tính, họ sử dụng trái tim để đối xử với những người xung quanh nhiều hơn là bộ não. Vậy nên khi dạy dỗ con cái, đôi lúc vì quá yêu thương con mà họ sinh ra dễ nuông chiều, tha thứ cho đứa trẻ hay thậm chí là bao che cho lỗi lầm của con. Là phái yếu nên cách hành xử của họ có phần nhẹ nhàng, mềm mỏng và dễ mềm lòng, nhất là đối với những đứa trẻ còn nhỏ tuổi. Ví dụ khi người con có những hành động sai trái, những người phụ nữ sẽ chỉ nhắc nhở hoặc cùng lắm là trách phạt con nhẹ nhàng. Họ sợ rằng nếu mình quá khắt khe thì con sẽ càng ngày càng không nghe lời và cũng để tránh cho đứa trẻ có ám ảnh tâm lý khi mình dùng bạo lực. Thứ hai, người bà, người mẹ thường là người gần gũi với con hơn là người ông, người cha. Họ là những người đảm nhiệm chính trong việc chăm sóc cho đứa trẻ từ bữa ăn, giấc ngủ cho tới sức khỏe nên những đứa trẻ sẽ cảm nhận được sự gần gũi hơn ở người bà, người mẹ nhiều hơn. Ngoài ra, ở họ có sự nhẹ nhàng, nhẫn nại, bao dung nên họ có khả năng lắng nghe và tâm sự với đứa trẻ mỗi khi chúng gặp khó khăn hay khúc mắc. Thậm chí đôi khi chỉ là một chuyện nhỏ nhặt thôi nhưng đứa trẻ vẫn sẵn sàng kể câu chuyện đó với người bà hay người mẹ của mình.
Từ hai nguyên nhân trên ta có thể phần nào hiểu được sự ra đời của câu tục ngữ trên. Nhưng ở đây, quan trọng hơn cả là câu tục ngữ này từ xa xưa thường dùng để châm chọc người bà, người mẹ quá yêu thương con cháu của mình; ngày nay, câu nói ấy lại được sử dụng để đổ lỗi cho những người phụ nữ khi những đứa trẻ phạm sai lầm và bị mọi người xung quanh chỉ trích. Quan niệm ở trong quá khứ đã là một sự áp đặt sai trái lên người phụ nữ. Vậy nên trong xã hội hiện đại, ta cần nhìn nhận lại quan niệm cũ kỹ này để giúp cho người phụ nữ có thể có nhiều quyền quyết định hơn là chỉ làm những công việc tề gia nội trợ. Đầu tiên, trong thời kỳ đất nước đổi mới như hiện nay, giáo dục con cái là trách nhiệm của tất cả các thành viên trong gia đình, không riêng gì người phụ nữ. Từ ông bà, cha mẹ cho đến họ hàng thân thích đều có trách nhiệm dạy bảo mỗi khi đứa trẻ mắc lỗi, tất nhiên điều đó còn phụ thuộc vào mức độ của hành động ấy. Nếu việc làm đó không thể giải quyết bởi họ hàng thì người làm cha, làm mẹ chính là người phải đứng ra để uốn nắn đứa trẻ, không để chúng tiếp tục có những hành vi dẫn tới kết quả không mong muốn. Thêm vào đó, tính cách của một con người bị ảnh hưởng không chỉ từ gia đình mà nó còn xuất phát từ trường học, bạn bè xung quanh và nhiều yếu tố khác. Vậy nên quy chụp trách nhiệm cho việc dạy ’hư’ con cái của người phụ nữ khẳng định lại một lần nữa là hoàn toàn sai trái. Tiếp theo, phụ nữ đã dần khẳng định được vị thế của mình trong xã hội hiện đại bình đẳng. Vai trò của người phụ nữ trong xã hội nói chung và gia đình nói riêng đều không thua kém gì người đàn ông. Phụ nữ vẫn có thể tự tạo dựng sự nghiệp cho riêng mình song song với đó là chăm sóc gia đình và chăm sóc bản thân. Họ vẫn có thể làm nhiều điều cùng một lúc như vậy đấy! Nhưng từ xa xưa họ chưa bao giờ được cho một cơ hội để thử làm điều đó cả.
Bình luận